Przemysł II
Przemysł II (ur. 14 października 1257 w Poznaniu, zm. 8 lutego 1296 w Rogoźnie) – władca z dynastii Piastów, syn księcia wielkopolskiego Przemysła I i księżniczki śląskiej Elżbiety, córki Henryka Pobożnego. Był pogrobowcem. Wychowywał się na dworze stryja, Bolesława Pobożnego, księcia wielkopolskiego. Widział on w bratanku swojego następcę i starannie przygotowywał go do roli władcy. Młody Przemysł brał udział w objazdach kraju, a w roku 1272 stanął na czele wojska (choć tylko nominalnie) w czasie wyprawy przeciw Brandenburgii. Jednak nie wszystkie decyzje młodego księcia Przemysła cechowała rozwaga. Podczas gdy Bolesław Pobożny prowadził ciężkie walki z Brandenburgią w obronie zachodnich granic, jego bratanek postanowił się usamodzielnić. Kiedy w roku 1274 Brandenburczycy spalili Poznań Przemysł zamiast pomóc stryjowi zażądał dla siebie osobnej dzielnicy, a gdy ją otrzymał wplątał się w walki między książętami śląskimi. Konflikt z księciem wrocławskim, Henrykiem IV Probusem, trwał kilka lat, nie zakończyła go nawet śmierć Bolesława Pobożnego w roku 1279. Zmiana polityki Przemysła II nastąpiła, kiedy w 1283 roku nowym arcybiskupem gnieźnieńskim został Jakub Świnka. Ten wielki polityk i mąż stanu był propagatorem idei odrodzenia zjednoczonego Królestwa Polskiego i wywarł wielki wpływ na księcia wielkopolskiego. Prawdopodobnie pod jego wpływem Przemysł II doprowadził do ugody z Henrykiem Probusem. Nowe możliwości przed Przemysłem II (jako politykiem wyznaczającym sobie wielkie cele) zarysowały się wraz z wybuchem walk o Kraków po śmierci księcia Leszka Czarnego. Konkurentami byli książęta mazowieccy, Bolesławi Konrad II, Władysław Łokietek kujawski i Henryk Probus, który ostatecznie zajął Kraków. Taki wynik był korzystny dla księcia wielkopolskiego ponieważ wcześniej zawarł z Henrykiem pakt o wzajemnym dziedziczeniu Krakowa. Po jego śmierci w 1290 roku Przemysł II zajął Kraków i zaczął w nim rządzić, jednak nie zdołał utrzymać się w nim zbyt długo – księstwo krakowskie zostało opanowane przez króla Czech Wacława II. Przemysł II po kilku wywiózł z Wawelu do Wielkopolski insygnia królewskie.
W tym samym roku w dniu 15 listopada podczas kilkudniowego pobytu w Dłusku niedaleko Pyzdr książę Przemysł II nadał Słupcy prawa miejskie. Lokację miasta przeprowadził na prawie niemieckim biskup poznański Jan II Gerbicz (Herbicz), co książę potwierdził. Wcześniej, bo w 1282 roku zawarł układ z bezdzietnym księciem Pomorza Gdańskiego Mszczujem, w 1287 do sojuszu przystąpił też książę Pomorza Zachodniego. Ta umowa pozwoliła w 1294 roku Przemysłowi II objąć władzę nad księstwem zmarłego Mszczuja II i skupić w jednym ręku Pomorze i Wielkopolskę, co znacznie wzmocniło jego władzę i znaczenie wśród innych Piastów oraz pozwoliło mu koronować się na króla Polski. Koronacja odbyła się 26 czerwca 1295 roku w Gnieźnie. Obrzędu dokonał arcybiskup Jakub Świnka. Choć Przemysł II władał tylko Pomorzem i Wielkopolską i jako król nie był uznawany przez pozostałych książąt polskich to znaczenie jego koronacji było ogromne: wzmocniło świadomość istnienia Królestwa Polskiego. Zjednoczenie innych księstw miało nastąpić później, ale Przemysł II tego nie doczekał. Zginął zamordowany 8 lutego 1296 roku w Rogoźnie.
tekst opracowany na podstawie wiadomości umieszczonych na stronie www. piastowie.kei.pl/piast2/przemysl.htm oraz książki Poczet Królów i Książąt Polskich pod red. A. Garlickiego, Warszawa 1993, s.212-217
W tym samym roku w dniu 15 listopada podczas kilkudniowego pobytu w Dłusku niedaleko Pyzdr książę Przemysł II nadał Słupcy prawa miejskie. Lokację miasta przeprowadził na prawie niemieckim biskup poznański Jan II Gerbicz (Herbicz), co książę potwierdził. Wcześniej, bo w 1282 roku zawarł układ z bezdzietnym księciem Pomorza Gdańskiego Mszczujem, w 1287 do sojuszu przystąpił też książę Pomorza Zachodniego. Ta umowa pozwoliła w 1294 roku Przemysłowi II objąć władzę nad księstwem zmarłego Mszczuja II i skupić w jednym ręku Pomorze i Wielkopolskę, co znacznie wzmocniło jego władzę i znaczenie wśród innych Piastów oraz pozwoliło mu koronować się na króla Polski. Koronacja odbyła się 26 czerwca 1295 roku w Gnieźnie. Obrzędu dokonał arcybiskup Jakub Świnka. Choć Przemysł II władał tylko Pomorzem i Wielkopolską i jako król nie był uznawany przez pozostałych książąt polskich to znaczenie jego koronacji było ogromne: wzmocniło świadomość istnienia Królestwa Polskiego. Zjednoczenie innych księstw miało nastąpić później, ale Przemysł II tego nie doczekał. Zginął zamordowany 8 lutego 1296 roku w Rogoźnie.
tekst opracowany na podstawie wiadomości umieszczonych na stronie www. piastowie.kei.pl/piast2/przemysl.htm oraz książki Poczet Królów i Książąt Polskich pod red. A. Garlickiego, Warszawa 1993, s.212-217
.png)
.png)
