W związku z wejściem w życie z dniem 1stycznia 2012r. nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zwanej dalej ustawą, od dnia 1 lipca 2013r. funkcjonuje nowy model gospodarowania odpadami komunalnymi w gminach, polegający na przejęciu przez miasto Słupca, organizacji odbioru odpadów komunalnych i gospodarowania nimi.
Przejęcie przez miasto organizacji odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy nastąpiło z mocy prawa – stosownie do art. 6c ust. 1 ustawy.
Zgodnie z art. 6k cytowanej ustawy Rada Miasta, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, dokonała wyboru metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustaliła stawkę tej opłaty.
Art. 6j ustawy określa sposób naliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na nieruchomościach, na których zamieszkują mieszkańcy. Opłata ta stanowi iloczyn stawki opłaty oraz:
- liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, lub
- ilości zużytej wody z danej nieruchomości, lub
- powierzchni lokalu mieszkalnego.
Oprócz wyżej wymienionych podstaw do naliczania przedmiotowej opłaty, Rada Miasta może uchwalić jedną stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego.
Rada Miasta, określając stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, wzięła pod uwagę:
- liczbę mieszkańców zamieszkujących miasto,
- ilość wytwarzanych na terenie miasta odpadów komunalnych,
- koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi,
- przypadki wytwarzania przez właścicieli nieruchomości odpadów komunalnych nieregularnie.
Dokonując wyboru metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie miasta Słupcy należało uwzględnić:
- uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi,
- prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych „ u źródła”,
- całkowitego wyeliminowania nielegalnych składowisk odpadów, „podrzucania odpadów”,
- prowadzenie właściwego sposobu monitorowania postępowania z odpadami komunalnymi zarówno przez właścicieli nieruchomości, jak i przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości,
- zmniejszenie dodatkowych zagrożeń dla środowiska wynikających z transportu odpadów komunalnych z miejsc ich powstawania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania,
- osiągnięcie wymaganych dyrektywami unijnymi i przepisami prawa polskiego poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko,
- utworzenie samofinansującego się systemu gospodarki odpadami,
- prowadzenie gospodarki odpadami komunalnymi zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Zgodnie z zapisami ustawy miasto zobowiązane było do przyjęcia jednej, z proponowanych czterech, metody naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi kierując się szeroko rozumianym interesem społecznym.
Nadrzędnym celem wyboru było możliwie najmniejsze obciążenie wszystkich mieszkańców kosztami systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, przy jednoczesnym zorganizowaniu optymalnie sprawnego i maksymalnie szczelnego systemu, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Zarówno metoda ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami od gospodarstwa domowego, jak i od zamieszkałej powierzchni, w żaden sposób nie odzwierciedlają ilości odpadów wytwarzanych przez osoby zamieszkujące nieruchomości. Wybór tych metod może spowodować obciążenie relatywnie wysokimi kosztami wielu niezamożnych mieszkańców Słupcy. Obie metody są niezgodne z założeniem „zanieczyszczający płaci”, dlatego też wydają się nie do przyjęcia.
W odróżnieniu od wyżej wspomnianych rozwiązań, metoda naliczania opłaty wg ilości mieszkańców jest jak najbardziej zgodna z wyżej przytoczoną zasadą, jest również społecznie sprawiedliwa. Jednakże koszty administracyjne i trudności wynikające z przygotowania i prowadzenia systemu gospodarowania odpadami komunalnymi opierającego się na tej metodzie, mają znaczący wpływ na wysokość opłaty ponoszonej przez mieszkańca. Wadą tej metody jest także jej duża uciążliwość dla mieszkańców, związana ze zmiennością danych (migracja ludności, globalizacja i mobilność zawodowa) stanowiących podstawę określania wysokości opłaty.
Natomiast metoda naliczania opłaty wg zużycia wody, zachowując zasadę „zanieczyszczający płaci” w oparciu o powiązanie obecności osób ze zużyciem wody w lokalach mieszkalnych jest, w porównaniu do metody od ilości osób, logistycznie bardziej przejrzysta i ekonomicznie korzystniejsza dla całego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Sztywne okresy rozliczeniowe na podstawie wydarzenia już zaistniałego i zewidencjonowanego (kwartalny, półroczny czy roczny odczyt zużycia wody), naliczanie opłaty w oparciu o dane udokumentowane przez Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji oraz ściśle zewidencjonowana grupa właścicieli nieruchomości zobowiązana do składania deklaracji i wnoszenia opłat, pozwala na:
- optymalne oszacowanie kosztów funkcjonowania całego systemu, na który składają się odbiór, transport, odzysk, zagospodarowanie odpadów, utworzenie i utrzymanie punktów selektywnej zbiórki, edukacja i informacja oraz koszty administracji systemu, w celu minimalizacji ryzyka niepowodzenia ekonomicznego przedsięwzięcia;
- prognozowanie wpływów z opłat, a tym samym zaplanowanie na dany okres rozliczeniowy wpływów pieniężnych;
- maksymalne uszczelnienie systemu gospodarki odpadami komunalnymi, co skutkuje mniejszymi opłatami jednostkowymi;
- zmniejszenie kosztów administracji systemu, co ma przełożenie na wysokość opłaty;
- objęcie systemem gospodarki odpadami tzw. „szarej strefy” – element sprawiedliwości społecznej;
- osiągnięcie dodatkowego efektu gospodarczego i ekologicznego – poprzez zewidencjonowanie nieruchomości niewyposażonych dotąd w infrastrukturę wodno – kanalizacyjną można ukierunkować działania inwestycyjne.
Biorąc powyższe pod uwagę Rada Miasta Słupcy dokonała wyboru metody naliczania opłaty wg ilości zużytej wody. Metoda ta w sposób optymalny, dla uwarunkowań Miasta Słupcy w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, zapewnia realizację celów systemu gospodarki odpadami komunalnymi, czyli „czyste miasto”, „sprawny system”, „zadowoleni mieszkańcy”.
